Thầy Thuốc Gia Đình

U Xơ Tử Cung và những điều cần biết

Hiện nay, chị em phụ nữ bị u xơ, nhân xơ tử cung rất nhiều. Xin đưa bài này để tìm hiểu them

U xơ tử cung là một loại bướu lành, có thể có dạng một nhân, hay nhiều nhân, có nhiều vị trí, kích thước nhỏ (1 – 2 cm) hoặc to như thai đã 3 tháng. Bệnh thường gặp ở độ tuổi sinh nở và giảm dần khi bắt đầu bước vào tuổi mãn kinh.

Đôi khi nguy hiểm đến tính mạng

Số liệu tổng kết chương trình “Chăm sóc sức khỏe phụ nữ cao tuổi do Bệnh viện Từ Dũ TP Hồ Chí Minh phối hợp với Ủy ban Dân số Gia đình và Trẻ em TP Hồ Chí Minh đưa ra năm 2004 cho thấy 11,57% phụ nữ 35 – 60 tuổi bị u xơ tử cung. Đặc biệt trong số người bị bệnh này, có đến hơn 90% trường hợp không có rối loạn kinh nguyệt.

Triệu chứng đầu tiên của u xơ tử cung (UXTC) là ra khí hư nhiều do niêm mạc tử cung bị kích thích (dịch này thường trong, đôi khi loãng như nước và ngày một nhiều hơn). Sau đó, bệnh nhân bị rối loạn kinh nguyệt; thời gian hành kinh kéo dài hơn bình thường. Trong mấy ngày đầu, lượng huyết ra nhiều hơn so với những kỳ kinh trước. Khi khối u xơ đã lớn, huyết không ra theo chu kỳ nữa mà có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào, gọi là rong huyết. Tình trạng ra huyết kéo dài dẫn đến thiếu máu, khiến bệnh nhân xanh xao, mệt mỏi. Khi hành kinh, họ thường bị đau bụng do tử cung phải co bóp mạnh hơn để đẩy huyết kinh ra ngoài.

Nếu khối u lớn, bệnh nhân có thể bí tiểu tiện do u chèn ép bàng quang, hoặc táo bón và đau nếu u phát triển vào trực tràng. Có trường hợp người bệnh tự sờ thấy khối nhân xơ cứng chắc ở vùng bụng dưới (thường là vào ban đêm khi nằm ngủ, các cơ thành bụng được thả lỏng). Nếu khối nhân xơ tạo thành polyp (bướu thịt) tụt vào âm đạo, mức độ ra máu sẽ nặng hơn. Mỗi khi sinh hoạt tình dục, bệnh nhân cảm thấy vướng và ra máu nhiều. Khi làm vệ sinh, người bệnh có thể sờ thấy một khối trong âm đạo. Nếu lâu ngày polyp bị nhiễm khuẩn, âm đạo sẽ tăng tiết dịch, lẫn máu và mủ nên rất hôi; tình trạng nhiễm khuẩn có khi lan ngược lên tử cung, gây biến chứng nguy hiểm. Không ít trường hợp ra máu rất nhiều khi hành kinh do khối u xơ cản trở sự co bóp của tử cung, khiến tử cung bị đờ và máu chảy nhiều, gọi là băng kinh, nếu không được xử trí kịp thời sẽ nguy hiểm đến tính mạng.

Cũng có nhiều trường hợp UXTC không có biểu hiện nào trong một thời gian rất dài; chỉ khi khối u đã lớn, bệnh nhân mới tự sờ thấy hoặc bác sĩ phát hiện trong đợt khám phụ khoa định kỳ.

Kỹ thuật mới trong điều trị

Bác sĩ sẽ xác định bệnh bằng siêu âm, chụp CT hay MRI (cộng hưởng từ). Sau khi chẩn đoán, bệnh nhân cần khám liên tiếp 4 – 6 tháng để biết khối u xơ có gia tăng thêm hay không.

Mới đây, Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm của Mỹ (FDA) đã chấp thuận phương thức mới điều trị UXTC. Đó là phương pháp làm thuyên tắc động mạch tử cung (UAE – Uterine Artery Embolization) có khả năng ngăn chặn sự cung cấp máu nuôi khối u, làm nhỏ khối u. UAE là hy vọng cho những phụ nữ còn khả năng sinh nở giữ được tử cung. Năm 1999, có ít nhất là 3 trung tâm tại Mỹ báo cáo trên 100 trường hợp thực hiện UAE cho UXTC. Năm 2000 con số này đã lên tới 2.000 – 6.000 bệnh nhân. Để thực hiện phương pháp này, các bác sĩ sẽ luồn một ống thông (catheter) vào động mạch ở đùi bệnh nhân, chụp toàn cảnh khung chậu, chụp chọn lọc động mạch tử cung hai bên, bơm thuốc gây tắc, kiểm tra lại sau mỗi lần bơm. Toàn bộ quá trình này sẽ được theo dõi trên một màn hình. Từ 2 đến 4 tháng sau khi thực hiện UAE, khối u sẽ giảm 40 – 60% thể tích. Ngoài việc bảo tồn được tử cung cho người phụ nữ, phương pháp này còn có ưu điểm là tránh được cuộc phẫu thuật lớn, thời gian nằm viện ngắn (khoảng 1 ngày), chi phí không cao. Ngoài ra, UAE còn được chỉ định điều trị ung thư tế bào nuôi, ung thư tử cung vòi trứng, thai trứng, những trường hợp chảy máu sản khoa không do thai, ngoài thai kỳ, hay phòng ngừa chảy máu trong thai kỳ, chảy máu trong lúc chuyển dạ hay hậu sản…

Đối tượng được áp dụng UAE

Phụ nữ có khả năng sinh con và muốn có con mà bị UXTC không thể phẫu thuật cắt bỏ tử cung hay bóc nhân xơ. Những phụ nữ sợ mổ, những trường hợp không có chỉ định bóc nhân xơ, những người có nhân xơ bị tái phát sau khi đã phẫu thuật bóc bỏ nhân xơ.

– Phụ nữ tiền mãn kinh có nhân xơ tử cung, không muốn phẫu thuật cắt bỏ tử cung hay nhân xơ.

– Những bệnh nhân chấn thương vùng chậu, có dị dạng mạch máu vùng chậu, tất cả các nguyên nhân gây chảy máu trong lúc chuyển dạ. Những bệnh nhân bị chảy máu đe dọa sống còn, cần thiết phải cầm máu tạm thời.

Trong lúc thực hiện kỹ thuật này, bệnh nhân được gây tê tủy sống và dùng các loại thuốc giảm đau. Tùy kích thước khối u và sự nhạy cảm của từng người mà thời gian đau có thể kéo dài từ 6 – 12 giờ sau thủ thuật, có rất nhiều người không hề than đau nhưng ngược lại cũng có nhiều người đau bụng âm ỉ kéo dài 2 – 3 ngày. Có vài người bị nhức đầu, sốt chóng mặt và mất ngủ, ăn không ngon miệng sau thủ thuật 2 – 3 ngày do phản ứng của thuốc cản quang.

Các bác sĩ lưu ý trong trường hợp có biến chứng máu tụ vùng đùi nơi chích thuốc, hoại tử mô lành của tử cung, nhiễm trùng sau thủ thuật… cần báo với bác sĩ can thiệp kịp thời. Nông thôn ngày nay

Nguyễn đình Tường sưu tầm