Tiếng Mẹ Đẻ Ta – Phần 2

Chủi trện

Đưa tiếng Nghệ Tĩnh đi dạy thiên hạ, chớ thằng mô mà gốc Nghệ mà nỏ biết, “thi đập trốc mà chêt đi cho rôi”.

Đi mô mà nói: trôốc tru, trôốc bò thì tránh dân Bình Giả đi là được, còn nói với quân mô thì cha hấn cụng nỏ biết mô chư hắn.

Bựa qua đến dừ  có bạn quê lên chơi, qua một ngày tiếp khách lượm lặt được một số từ quê choa rành hay.

Câu chuyện a ri :

Cô bạn vừa đặt va li xuống :

– Tau coi bếp của bây cấy mồ, vơ làng! thành phố chi mà rành niêu tréch.

Tôi đùa :

– Nhìn gái quê ngon hơn gái thành phố hẹ!

– Cà trắp mi! tau dừ tra rồi, trước tê mi khen thì tau nhận liền.

Cậu bạn học cũ giờ ở gần nhà được gọi sang, phụ họa :

– Em gái quê ơi! em đi chùa Hương à!

Bị mắng liền :

– Tra rồi đừng có rược mợ nựa mi!

Chúng tôi thương bạn thiệt thòi mới bàn nhau không đãi bạn ở nhà, mà quyết định cho bạn đi nhà hàng ăn món Tây cho biết. Món sườn cừu đút lò nóng hổi được bày ra. Cậu bạn “ga lăng” mới gắp cho một miếng, giọng trêu chọc:

– Thịt của Úc nhé, ăn cho biết mùi Tây.

Bạn cắn một miếng xong nhăn nhó:

– Trỉn lắm mi ơi, tau nỏ ăn được.

Cậu bạn:

– Rứa tau gọi cho mi món kho queo hẹ!

– Ấy được đó, ăn kho queo ngon hơn món tây ni!

Thật khó mà tả nổi cái vui của bữa tiệc!

Dừ đố bà con giải nghĩa mấy từ này:

• Niêu tréch?
• Cà trắp?
• Rược mợ?
• Trỉn?
• Kho queo?

Sáng bựa sau, chúng tôi thuê xe đưa bạn đi tham quan quanh thành phố, chùa chiền, suối nuớc nóng vv… Chiều về đến nhà:

– Cha trời! Đẹp thì có đẹp, chơ mà dừ hấn rụ cấy lặc lè đi!

Cậu bạn :

– Túi ni đi nhà hàng Tây nựa hẹ?

– Thôi thôi nỏ nựa mô! đi mà ném tiền à, nỏ ra cấy ma chi!

Chúng tôi thì cuời, con bạn thì tiếp :

– Gớm tê, bay vô thành phố mần thì cụng có tiền hơn choa, nhưng mà đắt đỏ a rứa thì cụng hết trơn chớ còn chi!

– Điều đó thì bạn đúng.

– Tiền ni mà bây về quê mua đất mần nhà, rồi nằm chỏng cẳng mua giò lắt về mà ăn nỏ suớng à, vô thành phố mần chi mồ, luơng thì cao mà tiêu hết, rồi nhà cựa nỏ to bằng nhà choa ở quê.

Cậu bạn cuời cuời:

– Chơ mà về quê thì mần chi có luơng cao mà ăn giò lắt.

– !!!

• Niêu tréch  : Nồi đất.
• Cà trắp       : Ba láp, ba trợn.
• Rược mợ    : Rửng mỡ.
• Trỉn     : Mùi hôi của mỡ trâu, bò, cừu…
• Kho queo : ở Bình giả ngày xưa có món lá khoai xào với ruốc bể cho quắt lá khoai lại, nó mặn hơn món xào một chút.

Rụ?
Lặc lè?
Giò lắt?

Trở Lên Trên

o o O o o

Hỡi O lặt ló trửa cươi,
Cười tươi ra rứa hỏi đã có người thương chưa?

Một bầy gà mệ vô bươi bếp,
Mụ mèo tra trèo lục phúng tép kho.
Trên truồng cu đứng cẳng co,
Dưới ao ả vịt lặn mò bắt giam.

Ngoài vườn ga nhảy vô bươi,
Trửa cươi một mệ mèo lười phơi lưng.
Trên truồng cu đứng co chưn,
Dưới ao lũ vịt chải lông trên bờ. Khè khè . . .

• Ác đen độ cơn quế.
• Ác ngồi ngọn cơn ác lo thân ác, bèo nằm mặt nác bèo lo thân bèo.
• Ác tắm thì dợ, tráo trợ tắm thì mưa.
• Anh em chém chắc đàng sôống, khôông chém chắc đàng lại.
• Anh em trai như khoai mài chấm mật, anh em rể như chủi sể quét nhà.
• Anh xanh cọng nóng nác, khái vác anh vô loì.
• Anh trưa chợ gặp ả lợ đò.
• Ăn coi chắc, mặc coi thân.
• Ăn cho bể đọi lọi đụa.
• Ăn có mời, mần có mạn.
• Ăn cho đều, kêu cho sọi.

Có thêm mấy câu a ri nựa bà con ạ:

– Nhác không khát nác cụng đi ẻ.
– Cho vàng không bằng bày đàng mần ăn.
– Thương nhau lắm cắm nhau đau.
– Thương thì thương cho trót, vót thì vót cho tròn.

… Đội nón, mang tơi, cợi bò đi họp huyện…

Chị em gấy như trấy chín cơn,
Chị em du như khu ẻ trịn.

– Mi ra lấy tau cấy roi mót về tau trót cho thằng Ót quắn đít. Cột cái chạc mụi tru mà cụng nỏ nên, ăn hư cơm chơ nỏ mần đuợc cấy chi cả. Lì như tru sứt trẹo ấy.

• Ăn cơm le trú.
• Ăn cục cục như ác quạ ăn giam.
• Ăn dệ, mần lệ khó.
• Ăn như bồ trôộng khu, ăn như tru trộộng rọt.
• Ăn no rược mợ.
• Bạo ăn Truờng Lạị, Bạo cại Truờng Phong (hai nơi ni của Kỳ Anh).
• Bắt chí cho mụ gia, chộ đa đa trên đôộng.
• Bò trao chạc, bạc trao tay.
• Cà cuợng nuôi con ọ hếu.

10.Giừ trửa làng trửa xạ.
Đạ gả bán đi rồi.
Cá đạ nằm trong oi.
Còn nói năng chi nựa.

Trở Lên Trên

o o O o o

Chè rú Mả, cá đồng Sâu,
Đi mô xa ngái nhớ lâu lâu lại về.

+ + + + +

Chết thì chúc thực điểm trà,
Sống thì xin đọi nác cà nỏ cho.

+ + + + +

Chim khun ăn trấy bù lù,
Ngài khun ở với ngài ngu bực mình.

+ + + + +

Chim ri, ga rú chớ nuôi,
Trai có lôông bụng, gấy thâm mui thì đừng.

+ + + + +

Da đen khu đỏ lắm ló lắm tiền,
Da trắng khu trắng chỉ phiền gấy con.

+ + + + +

Da đen nỏ mối mọt,
Da trắng rọt thâm kim.
Ênh đây chắc như côộc lim,
Đông tây nam bắc em tìm mô ra.

+ + + + +

Dao vàng lắt rọt tằm rơi,
Không đau không xót bằng lời em than.

+ + + + +

Đói thì lôộc độ, đọt khoai,
Đừng chộ ló lổ giêng hai mà mờng.

+ + + + +

Dù ai như cú như ma,
Về đất Đồng Lộ cụng ra con ngài.
Dù ai béo bạo như voi,
Về đất Ngo Trọt cụng lòi xương ra.
(Hai địa phương này ở Thạch Hà)

+ + + + +

Đạ yêu thì yêu cho chắc,
Đạ trục trặc thì trục trặc cho luôn.
Đừng như con thỏ đứng đầu truông,
Khi vui giợn bóng, khi buồn giợn trăng.

Đi quanh đi quắt không bắng nác giắt chợ Hạ.
Vì ai dóng phải xa triêng,
Vì ai em phải sấu riêng một mình.

Se se gió mát trăng lu,
Có anh hai vợ lưa khu với sườn.

Hai mươi tháng chín, mưa rấp trộ rươi,
Hai mươi tháng mười mưa rấp trộ cá.

Hai tay bưng đọi chè tàu,
Vừa đôi thì lấu, ham giàu mần chi.

+ + + + +

Bấy lâu vắng mặt đeo phiền,
Bây giờ kháp mặt bằng tiên kháp rồng.

+ + + + +

Khoai La Mạc,
Lạc Cao Điềm,
Tiền Hạnh Lâm,
Mâm Văn Chấn,
Mấn Cát Ngạn.

+ + + + +

Khoai to vôồng lắm cổ,
Độ ba lá dệ vun.
Gà mất mẹ mau khun,
Gái đến thì mau nậy.

+ + + + +

Khố các ông ba quấn,
Mấn các mụ ba xoay,
Nhớ cẩn thận đừng sai,
Kẻo mua cười cho thiên hạ.
Kẻo để cười cho thiên hạ.
(Vè cố thiệm)

+ + + + +

Thương mình rọt tựa ống beo,
Cơm ăn chẳng được khu beo tay giành.

+ + + + +

Khi mô kiềng sắt bén mun,
Chàng hun má thiếp, thiếp hun má chàng.

Chủi Trện

Trở Lên Trên | Phần 1 | Phần 3