Tiếng Mẹ Đẻ Ta 3

Chủi trện

Hãy giải thích những câu này: Hấn lặt cấy oi, xán cấy trửa trôốc, cảy mần cục” ???

–  Mi đi mô đó? Nỏ đi học à?
–  Không, bựa ni tau đi thăm bà ngoại. Bà bị ốm.
–  Rứa ạ? Mi xin cô chưa?
– Tau gưởi giấy rồi. Tau nhờ nhờ con Hằng đưa cho cô.
–  Bà mi bị răng rứa? Giừ đợ chưa?
– Bà bị ốm. Nghe nói đợ rồi.
–  Mi đi có chắc à? Hơi đi với ai?
–  Đi với cha mẹ tau. Tau đi đây.

Hai người bạn làm quen với nhau. Tuy ngôn ngữ dịch ra tiếng Nghệ sẽ không hợp lí lắm (vì người bạn không nói tiếng Nghệ!) nhưng cũng mong các bạn dịch cho

– Bạn tên gì thế?
=> Nớ tên chi rứa?

– Mình tên Bình.
=> Tên Bình.

– Bạn quê ở đâu?
=> Quê ở mô rứa?

– Mình quê Bình Giả
=> Ở Bình giạ

– Đạ có khi mô mi đến Bình giạ choa chưa ?

Nhiều người về quê tôi tưởng là họ nói tiếng dân tộc. Có một số từ đây:
Cây = Cơn . Ví như : Cây ổi thì gọi là Cơn ối.
Nước = Nác .

Ví dụ : Cho em một bát nước canh = Cho iem một đoại nác ceng.

Mẹ = Mệ
Sân = Cươi .
Xa là Ngái
rờ (sờ),
khải (gãi),
tra (già),…
cức (tức
khun (khôn),
vô (vào),
vống (vụng),
trù (trầu),
cấy (cái),
tru (trâu),
du (dâu),
thúi (thối)….

– Mô, tê, ni, nớ,…. (dùng để chỉ trỏ)
– Hề, nạ, hậy, răng, a rứa, ri , he, ha, chi… (từ đi kèm câu hỏi)
– ợ, ựa, ruồi,… (từ đi kèm câu trả lời)
– Cá tràu, trôốc, chạc, mơng,…. (danh từ)
– Tau, mi, ả, nghỉ, ung mi, quyn ni,… (đại từ chỉ ngôi)
– Anh  chắt, ả chắt, ả dị, ả hoe, anh cu,…(danh từ chỉ người gắn với đặc điểm riêng)
– Nhủ, mần, bể, bổ, xắt… (động từ)

Trở Lên Trên

o o O o o

…. Một ông già Nghệ ra HN. Đến ga HN ông ta hỏi cô nhân viên :
– Ga mô ri o ?
Giống tiếng Nhật hầy

– O ơi cho tui xin méng nác ?
là xin chi rứa hè.

Hôm kia  đưa em đi sinh nhật nhỏ bạn cùng lớp chờ hơi lâu ông ấy mới gọi vào: Ê CU ! NHANH LÊN GƯN THỔI NẾN RỒI UNG MI MẦN RÀNH LÂU TAU NÓNG DỒI RỒI NÀ

– Mấy bác ơi, bựa ni trời nắng a ri mần răng mà ngồi yên được hầy, phaỉ đi mô chơi cho đạ thôi !

Không bít o ni nhà ở lộ mô mà nói tiếng nghệ kiểu ni hè. Răng lị nói rứa hề! Đạ nóng thì đi mô hấn cụng nóng rứa cả. Dân Bình giạ rành đi cày răng mà lị chịu nóng kém rứa hề, nỏ trách chi mà thằng mô thằng nớ cứ học xong là hấn chạy đi mô hết. Nỏ có thằng mô về quê, quê nghèo hấn lại nghèo thêm, nghèo thì khổ bố khổ mệ. Đúng là nỏ có chộ mô mà nói ….

Đố bà con biết tui đang nói chi đây: Đồ xắt mấn (nói giọng Phi lộc)

TIẾNG NHÀ CHOA
Nguyễn Đình Tùng

Đi đàng học chuyện cấy chi mô.
Cấy Ló ra rồi nác cạn khô.
Vung hở nên mèo khêu trốc mắm.
Đồng hoang để chuột khoét khu mồ.
Lèm nhèm biu nặng mần như điếc.
Trật khấc mệ làng mở mạnh hô.
Đừng chộ họ ăn mà tắt mánh.
Dao đâm nỏ phủng moóc chi vô.

ĐÔNG CON KHỔ LẮM
Văn Bảy.

Dừ mà lên nỏ nhởi nựa mô.
Đẻ lắm đông con túi cạn khô.
Xuống bếp nưng lưa hai đọi gấu.
Ra nương sót lại cấy chi mồ.
Chó trèo lục phúng ga bươi bếp.
Nhông cáu chưởi càn gấy hét hô.
Tra nỏ trót đời mang trốc dại.
Gấy đòi hun hít cụng sèm vô./.

Mấy anh mần kì trang ni mà giừ em mì chộ !!! tiếc thật đò .mà nỏ răng cả mô, em kể cho mấy anh nghe nầy : mại bựa em vô Sài gòn học mấy buổi đầu tiên a nà , em nói mà quân nớ hấn nỏ biết chi cả, chán thật đò , đúng là chán kì quân  ni các anh hệ ,  rứa mà có ngài nói quân  ni nỏ nghe rồi đổi tiếng của mình thành tiếng Sài gòn , em thì nhứt định nỏ mô nà. em là em cự nói tiếng Bình giạ hần nỏ nghe được mặc kệ,  mà hấn muốn nghe thì hấn phải chú ý mà nghe mà nếu nỏ hiểu thì hần phải hỏi .các anh nói em nói rứa có đúng không đạ nà?

Nguyễn bùi Vợi
cái gàu thì gọi cái đài
ra sân thì bảo ra ngoài kì cươi
chộ tức là thấy mình ơi!
trụng là nhúng đó đừng cười nghe em
thích chi thì bảo là sèm
nghe ai bảo đọi thì đem bát vào
cá quả thì gọi cá tràu
vo trốc là bảo gội đầu đó em
nghe em giọng bắc êm êm
bà con làng xóm đến xem chật nhà
răng không sang nhởi bên choa?
bà o đạ nhốt con ga trong truồng
nhìn em bối rối mà thương
thương em một lại trăm đường thương quê
gió lào thổi xạc bờ đê
chỉ nghe tiếng nói đã nghe nhọc nhằn
chắt từ đất sỏi đá cằn
nên yêu thương mới sâu đằm đó em.
có đoạn mô mà sai tác giả thông cảm hê!!!

Trở Lên Trên

o o O o o

Mẹ ơi mua chạc rút đệ luồn quần, đít rùi

Có ai biết câu ni a ri có nghịa là răng không hè: mi ra đàng cấy lấy cho tau nạm toóc để tau lót cái ổ cho ga đẻ trớng.
hoặc là: côộc ló là cấy chi!
hoặc là : đồ ác đen nói từng mà nỏ nghe,mẹ tổ cha hấn thì đếch tau trảy cho cái đọi trửa mặt a dừ.

Vè Khoai Xéo

“ÔÔng xúc một mủng độ
Mụ xúc một mủng khoai
Nấu lên một nồi hai
Rinh ra trửa cựa nhà ngoài
ÔÔng thì ngồi trùc cúi quá tai
Mụ thì ngồi chỏ hỏ xéo khoai
Hai ôông mụ ngồi nhai
(mà)
Suớng bằng năm ô lục soạn
Suớng bằng muời ô lục soạn ! “
ở chộ nhà em gọi muối là mói
gọi muỗng là môi
gọi tô là thẩu
và ai là nguời Nghệ thì phải biết cấy thúng, cấy mẹt,cấy nia là cấy chi.

Cái rổ (lỗ nhỏ) nhỏ nhất cỡ bằng bát oa gọi là rổ đụt
to hơn một tí là rổ đựng trầu
tơ hơn tí nữa gọi là cái rá (nan khít) để vo gạo
xong mới đến rổ rau các loại
To hơn rổ rau mà nan khít thì gọi cái mủng
To hơn mà người ngồi vừa là cái thúng
Còn họ đít bằng thì có: nong, nia, dần, sàng, mẹt đủ thứ!
Đố cả nhà:
Hói là chi?
Rục là chi
Lù trốc quạt là chi?

Các Bác có giỏi thì giải nghịa cho em mấy cấy trự ni cấy tề: Ở xạ nhà em “bọn thanh niên choai choai” như bà tui gặp chắc khi nói chuyện rành đưa mấy trự ni ra để nói nệ: “KHU MẤN”; “TRÔỐC ĐỊU”; “CỤC Ẻ” …

– Ví dụ như nói: “Bây (Mi, thằng nớ..) nói như KHU MẤN; Hay là: Đồ TRÔỐC ĐỊU, hoặc là: Mần như CỤC Ẻ… Em thì ngoại ngữ hơi kém nhưng được cái Thổ ngữ thì Ngu như côộc chuối nên nhiều khi nỏ hiểu hết. Nhà nghèo đi mần ăn ngái nên cụng ít về. Lâu lâu về được bựa thì bọn ở nhà hấn sửa hết trự điển rồi rứa là khi nói chuyện bọn rành đưa trự mới ra nói mềnh cứ vác cổ để nghe mà nói thật nhiều khi hiểu nỏ kịp. Nhiều khi nghị lại cụng chộ tủi thân, ở ngái quê cấy là thiệt thòi trăm bề các bác hẹ. Bựa ni vô cấy chổ ni chộ các bác luận về mấy cấy trự ngoài ta mà nhớ nhà ghin chết. Thôi bựa mô các bác có tổ chức tổ chiếc chi đó để gặp chắc cấy thì loa cho cả làng ta đi cấy, cụng nỏ mần chi mô mà muốn gặp chắc nói bựa cho “đạ khát”. Nói thật nhiều bựa đi mần về mở cấy đài ra nói một chắc rồi ghi âm lại để bựa sau buồn mở ra nói chuyện giọng quê với hấn cho vui hề hề.. Thôi em chào các bác!

Phần 2 | Trở Lên Trên | Phần 4