Tiếng Mẹ Đẻ Ta 4

Chủi trện

Đói lục phúng, túng mần càn.
Giừ dân đang cơ cực
Vưa thế vưa phu
Đói tóp lộ khu
Lầy chi mà gánh vác.

Gấu cộ dệ nấu, nhôông xấu dệ sai

Khải nhằm lộ ngá hấn rồi
Hấn phun hết cho coi

Bấy lâu vắng mặt đeo phiền
Bây giừ kháp mặt như tiên kháp rồng.

Đọi nác chè em múc ra
Khăm đụa vô nỏ bổ

Khôông cho mần thầy thì khoóc
Cho mần thầy thì đoọc nỏ ra

Khôông có tru lấy bò mần nậy.

Lả đỏ rưng còn bưng rơm đến

Lạc đàng bắt đuôi chó,
Lạc ngọ bắt đuôi tru.

Làng ra răng xạ năng ra rứa

Lắm ló Xuân Viên
Lắm tiền Hội Thống,
Lắm Nống Do Nha;
Lắm cà Lộc Châu,
Lắm dâu Cẩm Mỵ,
Lắm bị Kẻ Găng,
Lắm măng Kẻ Cừa,
Lắm bừa Trung Sơn,
Lắm cơn Yên Xứ
(Các địa phương trên đây thuộc huyện Nghi Xuân)

“Nác cắn ra ri mần răng xắt được cấy mấn?”
tình yêu ạ!

“Nác cắn khó xắt” nghịa là :Nước bẩn khó giặt!
Đói lục phúng, túng mần liều.
Đói mọi đút khôông ra máu.
Đói ngưởi khói càng sèm.
Đói thì lộộc độ, đọt khoai,
Đừng chộ ló lổ giêng hai mà mờng.
Đói thì trục cúi phải bò
Đói troong bụng nỏ ai hay
Áo rách cựa tay người ta biết

Vì ai dóng phải xa triêng
Vì ai em phải sầu riêng một mình.

***
Đôông anh em trai thì đánh khái
Đôông chị em gái thì đánh ghen

***
Hai mươi tháng chín mưa rấp trộ rươi
Hai mươi tháng mười mưa rấp trộ cá.

***
Giường lèo mà trải chiếu mây,
Những người hai gấy như gây quào mình.

***
Ham chi bó ló, quan tiên,
Mụ gia dệ ở, nhôông hiền là hơn.

***
Ham nơi sây trấy rậm cành,
Ham nơi đông chị, nhiều anh mà nhờ

Trở Lên Trên

o o O o o

“chơ” Đi lên Đụng thì dựm “i” Gục, “mà” Đi xuống Rục thì dựm “i” Ghi. “về” Nằm ba bốn bựa không dị “i” được .

Đấy là bài hát dân ca. chữ “chơ” chỉ là tiếng đệm chứ không có nghiã, còn lại là thế naỳ: “Đi lên động thì dậm gộc (dãm phải gốc: thuờng là các gốc cây bị cắt về làm củỉ, mặt nó hơi bị sắc dễ gây tổn thuơng cho lòng bàn chân). Đi xuống rục thì dậm ghi (dẫm phải gai), về (nhà nằm) 3 bốn ngày không dị được(dậy được)”. Ở đây xin lưu ý: Rục là nơi bằng phảng ven bờ suối, còn chữ Đụng là nhớ sai. Trong tiếng Nghệ không có chữ Đụng theo nghĩa này.

Cái đó thì cũng đúng thôi, chân đã bị dẫm phải gốc cây cắt nhọn, lại còn dẫm phải cả gai nữa thì làm sao mà không đau, đấy là chưa kể bị nhiễm trùng.

Tóm lại:
Ghi = gai
Động = Đỉnh núi
Dị = dậy
gộc = gốc (trong này có nghĩa là gốc cây đã bị cắt phần trên, chỉ còn phần dưới)
bựa = ngày
Dùi cui =?…..
Cất te= ?….
be, hụ =?…
cái chạc =
Vêếch
– Trụt
– Nậy
Với?

Vếch: có lẽ là động từ tương đương với vớt. Vếch bèo hay vớt bèo cũng giống nhau.

Trụt:  cũng có thể là tụt, dang như trụt quần, hay trụt chạc, hay trụt chạc mụi. Nếu đúng ý thì có lẽ trụt = tụt = truột = tuột, do đọc trại ra mà thôi.

Nậy: lớn, to. Đôi khi cứ nói vui là Nhà hát Nậy đó ông nông rân. “Con ăn cho mau nậy mà đi cày với cha”. “Thằng Cu bựa ni nhìn nậy đại rồi bay à”.

Trở Lên Trên | Phần 3