Câu Chuyện Về Cây Nêu Ngày Tết

Ngày xưa, có một vị Thần rất nhân từ, ngài thường hay chu du khắp thiên hạ để giúp người lành. Một hôm ngài đi qua một vùng đất của người Việt sinh sống, thấy dân chúng sợ hãi, ẩn trốn trong các hang động, ít khi dám ra ngoài để làm việc tìm kiếm lương thực, thức ăn. Ngài dò hỏi thì được biết lũ quỉ ranh ma đã chiếm lãnh hết đất đai, hoa màu do công sức con người làm ra, chúng thu gần hết, lúa năm nào cũng vậy, chưa kịp gặt hái đã bị bọn quỉ gặt trước, con người luôn luôn đói khổ.

Ngài động lòng bèn tìm đến làng xóm để giúp họ, Ngài chỉ cách cho họ điều đình với lũ quỉ, năm nay mùa thu hoạch sẽ giao ngọn cho lũ quỉ, con người sẽ lấy gốc. Lũ quỉ ưng thuận vì nghĩ con người sẽ cấy lúa như mọi năm, nhưng vị Thần bảo họ trồng khoai lang trên ruộng mà thôi. Đến mùa gặt, bọn quỉ ngu ngốc ra thu vén hết dây lang đem về, sau đó con người thoải mái ra đào khoai lang. Năm đó, con người được no nê nhờ khoai lang.

Qua năm, khi vụ mùa sắp gieo, lũ quỉ lần này chọn sẽ lấy phần gốc, vì cứ nghĩ con người cũng trồng khoai lang. Vị Thần lại chỉ cho họ cấy lúa. Khi mùa gặt đến, lũ quỉ đành đứng nhìn con người gặt lúa mang phần ngọn là bông lúa về mà không dám làm gì cả.

Vụ mùa thứ ba đến, khi con người đến điều đình với lũ quỉ, chúng trả lời:

– Bọn tao lấy cả ngọn cả gốc.

Vị Thần nghe vậy, liền chỉ cho con người trồng bắp. Đến mùa thu hoạch, con người bẻ hết bắp mang về. Lũ quỉ ra lấy phần thì thấy còn nguyên cả ngọn cả gốc, nhưng chẳng ăn được, chúng tức giận vì mấy năm liên tiếp bị mắc mưu con người, lũ quỉ rủ nhau quay ra tấn công con người, họ lại chạy vào hang động ẩn trốn. Lúc này vị Thần xuất hiện, lập tức các loài thú dữ, ma quỉ vây quanh lấy ngài toan tìm cách tấn công. Vị Thần dùng quyền phép của mình trấn áp lũ quỉ và thú dữ. Nhưng lũ quỉ vẫn gan lì, chúng la to rằng đây là đất của chúng không ai có quyền xâm phạm.

Vị Thần bèn hoá phép biến ra một đống vàng bạc rồi nói:

– Ta sẽ cho các người vô số vàng bạc châu báu, vậy các ngươi có bằng lòng bán cho ta một mảnh đất bằng chiếc áo này, để ta dành cho dân lành sinh sống.

Lũ ma quỉ xúm lại reo hò, chúng thấy lợi quá, chỉ bán một miếng đất nhỏ mà chừng ấy châu báu. Chúng liền ưng thuận, rồi bảo vị Thần trải áo ra để đo đất. Vị thần lấy ra một cái chuông nhỏ xíu nói:

– Khi các ngươi nghe ta đánh một tiếng chuông thì hãy lui ra, nếu đụng vào vải áo ta sẽ mang hoạ, chết không kịp ngáp thì đừng trách ta.

Nói rồi vị Thần cởi chiếc áo choàng trải ra đất. Thật kỳ lạ ngay khi vị Thần đánh một tiếng chuông thì chiếc áo vừa nằm ra đất thì cứ lớn ra, cứ lan ra mãi. Lũ quỉ vừa trố mắt nhìn vừa lui bước, chúng cứ ngỡ bán một miếng đất bằng chiếc áo choàng thôi, nhưng chiếc áo phình ra mãi, càng lúc càng nhanh. Lũ quỉ sợ mang hoạ chạy trối chết tận chân trời phía bên kia thế giới.

Lúc đó vị Thần gọi những người dân lành từ trong các hang động ra ngoài rồi bảo họ:

– Ta cho tất cả dân làng khoảnh đất rộng lớn bao la này để sinh sống, nhưng cho đến ngày cuối năm, lúc đó là lễ hội Tết, cúng giổ Tổ Tiên ông bà, có thể lũ quỉ sẽ trà trộn vào trong dân làng để quấy phá, vậy đến ngày cuối năm, các ngươi hãy dựng một cây tre cao, trên đầu ngọn treo một cái chuông nhỏ. Lũ quỉ thấy dấu hiệu này biết là đất của ta nên không dám quấy phá đâu.

Từ đó đến ngày Ba Mươi tháng Chạp, dân Việt có tục lệ dựng cây nêu trước ngõ nhà, để ma quỉ không thể quấy phá suốt cả năm.

Bờ Đá Xanh (Sưu tầm trong Kho tàng truyện cổ dân gian)